Onderzoek bevestigt: aantal rechtszaken daalt na stijging griffierechten

​Een stevige verhoging van de griffierechten leidt inderdaad tot een duidelijke daling van het aantal rechtszaken. Dit blijkt uit een  evaluatie (pdf, 622 kB) van eerder onderzoek naar dit effect. Het precieze effect van hogere griffierechten op de toegang tot de rechter is moeilijk te becijferen, stelt de evaluatie.

Rechtspraak reageert op Troonrede en Miljoenennota

De grondrechten van burgers spelen een belangrijke rol in de Troonrede van de Koning dit jaar. Maar in de vandaag gepresenteerde Miljoenennota gaat de aandacht vooral uit naar de versterking van de strafrechtketen bij de aanpak van terrorisme. De Raad voor de rechtspraak signaleert dat er een spanning kan zijn tussen de grondrechten van burgers aan de ene kant en het oplossen van dringende maatschappelijke problemen aan de andere kant. De Raad zal bij de advisering over wetsvoorstellen toetsen of de grondrechten van burgers voldoende gegarandeerd zijn.

Stijging aantal rechtszaken in 2013 naar bijna 1,8 miljoen

In 2013 is het aantal rechtszaken toegenomen tot bijna 1,8 miljoen. Voor het eerst sinds 2009 is het aantal rechtszaken gestegen. Dat blijkt uit het Jaarverslag Rechtspraak 2013 dat vandaag is verschenen. De stijging van 3 procent ten opzichte van 2012, komt vooral doordat het aantal kantonzaken toenam tot bijna 1,1 miljoen (+ 6 procent). Kantonzaken zijn relatief eenvoudige zaken over arbeidsovereenkomsten, huurcontracten, aankopen en geldvorderingen en familierechtelijke zaken als bewind en erfrecht. Opvallend in deze categorie is de afname van handelszaken bij de kantonrechter. Dit komt onder meer door verhogingen in de afgelopen jaren van het bedrag dat moet worden betaald voor de gang naar de rechter, de zogenoemde griffierechten.

Hoogte griffierecht heeft gevolg voor beroep op rechter

Als burgers en bedrijven meer geld moeten betalen om een rechtszaak aan te spannen, zullen ze minder snel naar de rechter stappen. Als de griffierechten verdubbelen, daalt het aantal rechtszaken met circa 40 procent. Dat blijkt uit het onderzoek  'In de schaduw van de rechter' (pdf, 315 kB) van de Raad voor de rechtspraak. De Tweede Kamer behandelt binnenkort het wetsvoorstel dat de hoogte van de griffierechten bepaalt.

Griffierechten belastingzaken omhoog

Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie heeft bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend waardoor de griffierechten worden aangepast. Het griffierecht in belastingzaken gaat omhoog. Voor alle bestuursrechtelijke zaken over toeslagen gaat hetzelfde lagere tarief gelden.

Het griffierecht voor de meeste belastingzaken in eerste aanleg gaat voor natuurlijke personen van € 44 naar € 77. Voor een aantal specifieke belastingzaken (o.a. dividendbelasting, omzetbelasting en BPM) gaat het tarief voor natuurlijke personen van € 160 naar € 163. Voor rechtspersonen geldt in alle belastingzaken dat het tarief van € 318 naar € 324 gaat. Voor toeslagzaken gaat een tarief gelden van € 77.

Griffierecht belemmert rechtsgang

Het moeten betalen van griffierechten is een "onaanvaardbare verstoring van de rechtsgang", omdat het de toegang tot de rechter kan belemmeren. Volgens de advocaat-generaal bij de Hoge Raad heeft het hof in Amsterdam terecht de griffierechten voor een failliete ondernemer flink verlaagd.

Het gerechtshof verlaagde het bedrag van 112 naar 20 euro. Staatssecretaris Weekers van Financiën had daartegen bezwaar gemaakt, maar volgens de advocaat-generaal moet dat beroep ongegrond worden verklaard.

Raad voor de rechtspraak bezorgd over hogere griffierechten

De Raad voor de rechtspraak is bezorgd over de voorgenomen verhogingen van de griffierechten. Vooral de verdubbeling van de griffierechten voor rechtszaken in hoger beroep beperkt de toegang tot de rechter, vindt de Raad.

Het kabinet stelt in een wetsvoorstel voor de griffierechten (de kosten die betaald moeten worden voor een gang naar de rechter) te verhogen. Vooral zaken in hoger beroep worden fors duurder. Zo worden de tarieven voor civiele zaken (tussen bijvoorbeeld burgers onderling of bedrijven en burgers) in hoger beroep verdubbeld.