Het moet een jarenlang gedonder zijn geweest op de burelen in Apeldoorn. Tenminste bij diegene die betrokken waren bij het project ETPM, oftewel Oracle Enterprise Taxation and Policy Management. Een kant-en-klaar systeem voor het innen en uitbetalen van alle huur- en zorgtoeslagen is wat de Belastingdienst voor oog heeft bij de start in 2005. Ondanks meerdere grondige doorlichtingen moddert het project tot afgelopen voorjaar door. In totaal zou 203 miljoen euro zijn verbrand. Dit terwijl de initieel geschatte meerjarige projectkosten 60 miljoen euro bedroegen.
Een complex project, zoveel was duidelijk bij de start. In een zeer vroeg stadium zijn er zorgen over de technische haalbaarheid. Betrokken ICT-werknemers laten direct weten dat het programma (CorDaptix) niet compatibel is met de pc's waarop wordt gewerkt. De Belastingdienst, van oudsher een IBM-bolwerk, kiest met ETMP namelijk voor een 'direct toepasbaar' pakket van de Amerikaanse leverancier SPL, die niet veel later zou worden opgekocht door Oracle. Een catastrofale keuze, zo kan inmiddels wel geconcludeerd worden.
De IBM-connectie
Om deze ICT-faal in perspectief te zetten gaan we terug naar 2007. In dat jaar bracht NRC Handelsblad aan het licht dat de Belastingdienst bij het aanbesteden van ICT-projecten bewust de aanbestedingsregels schond. Veel miljoencontracten gingen al sinds eind jaren '90 naar IBM, dat een nauwe band zou hebben met het Centrum voor ICT (B/CICT) in Apeldoorn, de inmiddels ruim 4000-koppige afdeling van de Belastingdienst die verantwoordelijk is voor de automatisering. Volgens politici kwam dit door architectuurkeuzes uit het verleden. Maar dat weerhield concurrent HP er niet van om in datzelfde jaar naar de rechter te stappen. Het bedrijf vocht de gunning van de opdracht aan IBM aan maar verloor jammerlijk. De vendor lock-in was bekrachtigd.
7.000 koppelingen
Terug naar Apeldoorn, waar het ambtelijk apparaat SPL's oplossing intussen had doorgedrukt. Ook hier stinkt de aanbesteding aan alle kanten. Uitgelekte interne memo's beschrijven onenigheid en een stuurgroep die feitelijk niets aanstuurde. De angst zit er direct in bij de IT'ers van B/CICT. Het ontwerp zou geen details omvatten en de keuze voor leverancier SPL -intussen opgeslokt door Oracle- niet onderbouwd, blijkt uit de research van NRC-journalist Derk Stokmans.
Maar het ergste moest nog komen. Omdat vooraf niet was uitgezocht of het voor de Amerikaanse energiemarkt ontworpen programma geschikt was voor de systemen van de Belastingdienst moesten softwaredevelopers in de Filipijnen en de VS worden ingeschakeld. Zij werden belast met het koppelen van zo'n 7.000 programma's aan het 'kant-en-klare' ETMP-pakket.
