‘Mensen hebben recht op rechtspraak die er toe doet.’ Dit zei Frits Bakker (voorzitter van de Raad voor de rechtspraak) gisteravond tijdens het Gerbrandy-debat in Den Haag. Eén van de onderwerpen die avond was de ‘experimenteerbepaling’. Deze in het regeerakkoord opgenomen term zegt dat rechters ruimte krijgen om nieuwe en effectievere procedures te onderzoeken. Bakker is ervan overtuigd dat dit bijdraagt aan een toegankelijke rechtspraak met meer maatschappelijke impact.
Volgens Bakker moet rechtspraak aansluiten bij wat de samenleving nodig heeft. Het uitproberen van nieuwe procedures kan de rechter dichterbij de samenleving brengen. Als hierdoor mensen beter zien wat rechtspraak betekent voor het dagelijks leven, geeft dit meer vertrouwen in de rechtsstaat.
Buurtrechter
Een voorbeeld is de ‘buurtrechter’ die genoemd wordt in het regeerakkoord: een rechter die dichtbij mensen staat en snel uitspraak kan doen over kleine geschillen in de buurt. Want juist dit soort problemen hebben een grote impact op het dagelijks leven van betrokkenen. Ook een andere aanpak van echtscheidingen kan helpen onderliggende problemen op te lossen in plaats van alleen het juridisch geschil aan te pakken.
Volgens Bakker stammen veel juridische procedures uit de vorige eeuw, ze zijn niet meer van deze tijd. Zo staan bij echtscheidingen mensen lijnrecht tegenover elkaar, gedwongen door het systeem van eiser en verweerder. Mensen gaan de loopgraven in en problemen worden vaak groter dan kleiner. Wettelijke ruimte om vernieuwende ideeën in de rechtszaal uit te proberen kan het verschil maken voor deze mensen.
Kritisch
Veel aanwezigen reageerden gisteren enthousiast op de mogelijkheid tot experimenteren, maar niet alle deelnemers aan het Gerbrandy-debat waren positief. Advocaat Leonard Böhmer toonde zich kritisch. Hij stelde dat rechters zich niet op andere vormen van rechtspraak moeten richten, maar op snelheid en efficiëntie. Volgens Frits Bakker roept de snel veranderende maatschappij om experimenteerruimte waarmee nieuwe, effectievere rechtspraak mogelijk wordt.
Het Gerbrandy-debat vindt jaarlijks plaats en biedt een podium voor advocaten, politici, wetenschappers en andere experts om te debatteren over onderwerpen op het snijvlak van politiek en de rechtsstaat.
