Prijs
"Uit deze inventarisatie blijkt dat van de helft van de 179 belastingfaciliteiten onduidelijk is of ze werken en zo ja, tegen welke prijs", aldus het adviesorgaan. "Ook van het overgrote deel van de 34 belastinginstrumenten ontbreekt het zicht op kosten en effectiviteit."
Uit de inventarisatie blijkt in ieder geval dat het Rijk vanwege 113 fiscale regelingen zo'n 97,6 miljard euro misloopt. Vorig jaar waren de geraamde belastingontvangsten van het Rijk 193,6 miljard euro. "Maar dit is niet alles. Van nog eens 71 belastingregelingen is de omvang onbekend en van 29 belastingregelingen is slechts een schatting beschikbaar." Daarnaast is van slechts 12 van de 34 belastinginstrumenten bekend wat ze kosten.
"We kunnen ook na ons onderzoek het financieel belang ervan niet exact bepalen, omdat van een aanzienlijk deel van de regelingen geen cijfers bekend zijn", aldus de rekenkamer. "Daarnaast is voor een groot deel van de belastingfaciliteiten niet duidelijk welke minister er verantwoordelijk voor is." Deze onduidelijkheid verhindert volgens het adviesorgaan het afleggen van verantwoording over in hoeverre de beleidsdoelen worden gehaald.
Ondernemerschap
De Algemene Rekenkamer concludeert dat 63 van de 179 onderzochte faciliteiten is gericht op het stimuleren van ondernemerschap.
Verder gaat het meeste geld naar het bevorderen van arbeidsparticipatie. Het gaat volgens de Algemene Rekenkamer om een bedrag van 19,2 miljard euro. Het grootste deel van dit bedrag (17,2 miljard euro) gaat op aan de arbeidskorting voor werkenden.
Daarna volgt de bevordering van het bezit van een eigen woning (8,1 miljard euro). Hiermee worden de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait bedoeld. Van de belastinginstrumenten is de algemene heffingskorting de grootste kostenpost (19,7 miljard euro).
Kanttekening
De Algemene Rekenkamer stelt overigens dat de genoemde bedragen niet verlaagd kunnen worden door simpelweg een aftrekpost, vrijstelling of korting te schrappen. "Dat levert niet per se het bedrag op dat ermee gemoeid is." Dergelijke aanpassingen kunnen er namelijk toe leiden dat mensen zich anders gaan gedragen of dat andere belastingposten minder op zullen leveren. Deze effecten zijn niet in het rapport onderzocht.
Wiebes
Staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën stelt in een reactie dat er een ambitie is om in de Miljoenennota 2018 aandacht te besteden aan een aantal extra belastingregelingen die de belastingopbrengst van het Rijk verminderen. In de Miljoenennota 2017 zijn al twintig van zulke regelingen toegevoegd aan de lijst met belastinguitgaven. Een integraal overzicht van de regelingen, de kosten en de effecten, kan volgens Wiebes nuttig zijn. Maar hij benadrukt dat het "een kostbare aangelegenheid" is. "Gegeven de beperkt beschikbare middelen kiest het kabinet ervoor om pragmatisch te werk te gaan en met voorrang te evalueren waar dat beleidsmatig en budgettair het meest relevant is", aldus Wiebes.
Niet werkbaar
Volgens de staatssecretaris vindt het kabinet het niet werkbaar om bij elke faciliteit ook een andere bewindspersoon medeverantwoordelijk te maken. "Besluitvorming over bijvoorbeeld heffingskortingen en tarieven kan niet los worden gezien van de effecten op de koopkracht. Daarom zal er bij de vaststelling daarvan altijd afstemming zijn met de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid", aldus Wiebes.
Verder erkent hij dat uit het rapport nogmaals blijkt dat het fiscale stelsel vereenvoudigd moet worden. "Ik ga ervan uit dat dit rapport zal bijdragen aan de beoordeling van het parlement of het palet van de huidige fiscale regelingen nog effectiever kan worden ingezet en of op onderdelen vereenvoudiging mogelijk is."
