Ik stel voor een belangrijk element van die belastinghervorming, de broodnodige verlaging van de lasten op arbeid, nu al uit te voeren. Dat kan op een financieel verantwoorde manier, die ook nog eens bijdraagt aan het afwenden van het deflatiegevaar.
Er zijn goede redenen om niet te lang te wachten met maatregelen om de economie te stimuleren. De economische vooruitzichten voor 2015 zijn weliswaar gematigd positief, maar het herstel is kwetsbaar. De eurozone beweegt griezelig dicht langs de randen van deflatie. De Europese Centrale Bank (ECB) doet wat binnen de grenzen van haar mandaat mogelijk is, maar het is duidelijk dat zij de grenzen van haar mogelijkheden begint te naderen.
Dus resteert het begrotingsbeleid. Van verschillende kanten is al aangedrongen op een ruimer begrotingsbeleid in de landen die zich dat kunnen permitteren. Niet alleen Duitsland, maar ook Nederland heeft hiervoor budgettaire ruimte. Duitsland is vooralsnog niet van plan om de begrotingsteugels te laten vieren. Ook ons kabinet heeft ervoor gekozen om niet over te gaan tot een forse stimulans. Daar is ook zeker wat voor te zeggen, omdat het betekent dat de minister van Financiën niet bij de eerste de beste tegenvaller weer moet bezuinigen.
Toch heeft ons land wel degelijk mogelijkheden om de economie op een effectieve en budgettair verantwoorde manier te stimuleren. Stel bijvoorbeeld dat de Nederlandse regering de belasting op arbeid met € 6 mrd euro (1% van het bruto binnenlands product) verlaagt. Hiervan wordt € 2 mrd aangewend om de werkgeverslasten omlaag te brengen en € 4 mrd voor verlaging van het tarief over de eerste belastingschijf.
Het eerste betekent dat alle werkgevers direct profiteren van een stevige verlaging van de loonkosten. Dat is goed voor hun winstgevendheid, vooral in het midden- en kleinbedrijf, en het maakt het aannemen of vasthouden van arbeid aantrekkelijker.
De belastingverlaging betekent een stevige koopkrachtimpuls van circa € 400 per belastingbetaler per jaar, die voor een groot deel neerslaat bij de lagere inkomens. Dit is voor de economie het beste, omdat het geld dan voor een groot deel ook weer wordt uitgegeven.
Deze stimulans moet natuurlijk wel worden gefinancierd. Dit moet in één ‘package deal’ met de belastingverlaging worden geregeld. Dat kan het beste gebeuren via een stapsgewijze verhoging van de btw. Het vooraf vastleggen van deze verhoging in een reeks van zes halfjaarlijkse kleine stappen van 0,5% ofwel € 1 mrd per keer heeft meerdere voordelen. Het creëert een extra inflatieverwachting, wat de bestedingen aanwakkert.
Ook wordt dan meteen geregeld dat de tijdelijke verhoging van het begrotingstekort met € 6 mrd automatisch in vooraf vastgelegde stappen van € 1 mrd euro teruggedraaid wordt. Mochten de overheidsfinanciën sneller dan verwacht herstellen, dan moeten de meevallers op een 50/50-basis worden aangewend voor tekortreductie en extra lastenverlaging op arbeid.
Idealiter trekt ons land met dit pakket gelijk op met Duitsland, België en Frankrijk. Dan zou niet alleen het effect voor Europa het grootste zijn, maar het zou de zogeheten ‘grensproblematiek’ ook aanmerkelijk verzachten. Zo niet, dan moet ons land het maar alleen doen, eventueel met wat gerichte steunmaatregelen voor de grensgebieden.
De toekomstige belastinghervorming zal vrijwel zeker een stevige lastenverlichting op arbeid bevatten. Laten we daar maar vast een voorschot op nemen. Dan komen die 100.000 extra banen wellicht nog deze kabinetsperiode.
