Nederland voert sinds 2013 het beleid dat een aantal uitkeringen die worden betaald aan personen die buiten de EU wonen, wordt verminderd. Meer concreet betekent dit de toepassing van een zogeheten ‘woonlandfactor’ op de kinderbijslag, het kindgebonden budget, de Anw (nabestaandenuitkering) en de WGA-vervolguitkering. Idee hierachter is dat de hoogte van de uitkering wordt afgestemd op het lokale kostenniveau van het land waar de belanghebbende en/of het kind woonachtig is.
Wat zijn de gevolgen van het opzeggen van het verdrag op uitkeringen?
Indien de huidige voorstellen volgens planning worden ingevoerd, zijn dit de gevolgen voor de verschillende uitkeringen:
- Kinderbijslag en kindgebonden budget. Met ingang van 1 januari 2016 geen uitbetaling van kinderbijslag en kindgebonden budget voor nieuwe situaties. Voor bestaande situaties eindigt de uitbetaling zes maanden later. Het gaat hierbij om situaties waarbij het hele gezin danwel alleen het kind in Marokko woont.
- Anw-uitkering en WGA-vervolguitkering. Personen die voor 1 januari 2016 al een uitkering ontvangen in Marokko, blijven deze ontvangen. Voor nieuwe situaties na 1 januari 2016 worden er geen uitkeringen meer uitbetaald aan personen die in Marokko wonen.
- AOW-uitkering. De AOW-uitkering valt niet onder deze regels en zal voor iedereen conform de huidige regels uitbetaald blijven worden.
Gevolgen voor uitzendingen van en naar Marokko
Op dit moment kunnen werkgevers die hun werknemers voor een maximale periode van 12 maanden (met evt. verlenging van nog eens 12 maanden) naar Marokko uitzenden een Certificate of Coverage aanvragen. Op basis van deze verklaring kunnen de uitgezonden werknemers in Nederland sociaal verzekerd blijven. Dit principe werkt identiek voor uitzendingen van Marokko naar Nederland. Met ingang van 1 januari 2016 zal dit niet meer mogelijk zijn omdat het verdrag dan buiten werking treedt. Wij verwachten dat de SVB slechts verklaringen zal gaan afgeven met een einddatum niet later dan 31 december 2015. Het is nog niet bekend of hier een vorm van overgangsrecht zal komen voor op 1 januari 2016 reeds lopende situaties. Indien geen verklaring meer kan worden verkregen is (verplichte) voortzetting van de Nederlandse sociale verzekeringen niet langer mogelijk als werknemers voor hun uitzending naar Marokko verhuizen.
Achtergrond van de stopzetting van het verdrag
Belanghebbenden uit verschillende verdragslanden zijn gaan procederen over de toepassing van de woonlandfactor. De rechter heeft in januari 2014 bepaald dat Nederland de kinderbijslag niet mag verlagen voor kinderen die in Marokko wonen op grond van de huidige afspraken met Marokko. Daarnaast is er ook geprocedeerd over de verlaging van de Anw-uitkering. Om de woonlandfactor toch op deze uitkeringen te kunnen toepassen is aanpassing van het socialezekerheidsverdrag met Marokko nodig. Aangezien Marokko niet wil meewerken aan de aanpassing van het verdrag, heeft het kabinet besloten het verdrag te gaan opzeggen.
Naast de toepassing van de woonlandfactor heeft de eerste kamer in juni 2014 het wetsvoorstel einde export kinderbijslag aangenomen. Als gevolg van dit wetsvoorstel wordt er per 1 januari 2015 geen kinderbijslag en kindgebonden budget meer uitbetaald indien de kinderen in bepaalde landen wonen. Om deze wet op Marokkaanse situaties toe te kunnen passen, zou eveneens aanpassing van het verdrag met Marokko vereist zijn.
