EHvJ legt verzekeringsplicht van in Oostenrijk, Liechtenstein en Zwitserland werkzame arts uit

Het Europese Hof van Justitie oordeelt dat EG-Verordening 1408/71 en EG-Verordening 883/2004 van toepassing zijn op de situatie van een zelfstandige arts die in Oostenrijk en Liechtenstein al  (zelfstandige) beroepswerkzaamheden verricht en vervolgens ook in Zwitserland (zelfstandige) beroepswerkzaamheden gaat verrichten.

De arts heeft een dubbele nationaliteit (de Oostenrijkse en Liechtensteinse nationaliteit) en woont in Oostenrijk. Hij oefent op zelfstandige basis beroepswerkzaamheden als arts uit, zowel in Oostenrijk als in Liechtenstein.

Als hij ook in Zwitserland als arts aan de slag gaat, verzoekt hij het Oostenrijkse autoriteiten te verklaren dat hij onder de Oostenrijkse sociale zekerheid valt. De Oostenrijkse SVS weigert om de verklaring af te geven, omdat onder andere een overeenkomst ontbreekt die zowel de EER-lidstaten als Zwitserland bestrijkt. De werkzaamheden van de arts zouden dan afzonderlijk onderworpen moeten worden aan de wetgeving van elk van deze staten.

De Oostenrijkse rechter stelt prejudiciële vragen in deze zaak. Het Hof van Justitie EU oordeelt dat EG-Verordening 1408/71 en EG-Verordening 883/2004 van toepassing zijn op de situatie van de arts, die in Oostenrijk (EU-lidstaat) en Liechtenstein (EER-lidstaat) al zelfstandige beroepswerkzaamheden verricht en vervolgens ook in Zwitserland zelfstandige beroepswerkzaamheden gaat verrichten.

Wenen berispt over kinderbijslag buitenlanders

De Europese Commissie is een procedure tegen Oostenrijk begonnen omdat het land gezinstoeslagen zoals de kinderbijslag voor buitenlandse werknemers verlaagt als hun kinderen in een ander, goedkoper EU-land wonen. Brussel eist tekst en uitleg van Wenen over de nieuwe wet, die op 1 januari van kracht werd, en dreigt met verdere juridische stappen.

,,Dit is in de EU niet toegestaan’’, aldus EU-commissaris Marianne Thyssen (Sociale Zaken). ,,EU-burgers die in een ander EU-land werken en op dezelfde manier bijdragen aan de sociale zekerheid en belastingen als lokale werknemers hebben recht op dezelfde uitkeringen en voordelen.''

Tijdelijk in Oostenrijk werkende skilerares oefent werkzaamheden uit op grondgebied 2 lidstaten

Bij arrest van 13 september 2017, X, C-569/15, ECLI:EU:C:2017:673, BNB 2017/213 (hierna: het arrest van het Hof van Justitie), heeft het Hof van Justitie, uitspraak doende op die vragen, voor recht verklaard:
“Artikel 14, lid 2, onder b), i), van verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de socialezekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, in de versie zoals gewijzigd en bijgewerkt bij verordening (EG) nr. 118/97 van de Raad van 2 december 1996, zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 592/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008, moet aldus worden uitgelegd dat een persoon die op het grondgebied van een lidstaat woont en daar werkzaamheden in loondienst verricht en die gedurende een periode van drie maanden onbetaald verlof neemt en werkzaamheden in loondienst verricht op het grondgebied van een andere lidstaat, moet worden beschouwd als een persoon die op het grondgebied van twee lidstaten werkzaamheden in loondienst pleegt uit te oefenen in de zin van deze bepaling, voor zover, ten eerste, hij volgens de socialezekerheidswetgeving van de eerste lidstaat wordt beschouwd werkzaamheden in loondienst uit te oefenen gedurende die verlofperiode, en, ten tweede, de werkzaamheden die op het grondgebied van de tweede lidstaat worden verricht, gewoonlijk worden uitgeoefend en van betekenis zijn, hetgeen de verwijzende rechter dient na te gaan.”

Europees Hof van Justitie rekt eigen bevoegdheid ver op

Met het doen van een uitspraak over de uitleg van het belastingverdrag tussen Duitsland en Oostenrijk laat het Hof van Justitie EU zijn eerdere terughoudendheid over de uitleg van dubbele belastingverdragen varen. Volgens Han Verhagen (Director bij Meijburg & Co en buitenpromovendus aan het Fiscaal Instituut Tilburg van de Tilburg University) kan de vraag worden gesteld of het Hof zijn bevoegdheid met deze uitspraak niet al te ver oprekt.

Verdragskwestie

Het Hof van Justitie EU was gevraagd om uitspraak te doen over de toewijzing van het heffingsrecht over inkomsten uit bepaalde effecten afkomstig uit Duitsland die werden genoten door een inwoner van Oostenrijk, Austria Bank AG. Als gevolg van een verschillende uitleg waren beide Staten van mening dat zij het exclusieve heffingsrecht over de genoemde inkomsten hadden. Nu bevat het verdrag tussen Duitsland en Oostenrijk een bijzondere bepaling waarmee het Hof van Justitie EU gevraagd kan worden uitspraak te doen over een dispuut over de uitleg en toepassing van het verdrag, om zo dubbele belastingheffing weg te nemen.

Europese Unie verdeeld over aanpak belastingontduiking

Een tegenslag in de strijd tegen grensoverschrijdende belastingontduiking in de Europese Unie: Oostenrijk en Luxemburg blijven dwarsliggen. De twee EU-lidstaten met hun bankgeheim voelen nog steeds niets voor een automatische uitwisseling van gegevens over spaartegoeden van buitenlanders.

Dat bleek dinsdag op een vergadering van de ministers van Financiën van de EU-landen in Brussel. Europees Commissaris Algirdas Semeta (Belastingen) noemde het uitblijven van een akkoord over strengere regelgeving teleurstellend, maar vooral onbegrijpelijk.